第五讲 CAPITVLVM QVINTVM ● 第5变格法名词 混合(-ⅰo)变位法动词 ● 形容词(1) ● 课文:Paulus et Luica(V) Part 1语法 一第5变格法名词 1单数属格词尾为-i的名词,称第5变格法名词 如,res rei thing, dies diei day. 此类名词多为阴性:但dies(days)用于复数及其复合词meridies(midday)为阳性。 2词尾变化表 res,rei f thing dies,dieim day r-es di-es r-em di-em r-ei di-ei r-ei di-ei r-e di-e r-es di-es r-es di-es r-erum di-erum r-ebus di-ebus r-ebus di-ebus 注意:合成词respublica,-ae[f)republic要“分部”变格,即:前半部按res变格,后半部 按publica变格 s8. pl. respublica respublicae rempulicam respublicas reipublicae rerumpublicarum reipublicae rebuspublicis republica rebuspublicis 至此,拉丁语中五种变格名词全部介绍完毕,兹总结它们的词尾变化如下,便于记忆
第五讲 CAPITVLVM QVINTVM 第 5 变格法名词 混合(-io)变位法动词 形容词(1) 课文: Paulus et Luica( V) Part 1 语法 一 第 5 变格法名词 1 单数属格词尾为-ei 的名词,称第 5 变格法名词 如,res rei thing, dies diei day. 此类名词多为阴性;但 dies ( days) 用于复数及其复合词 meridies(midday) 为阳性。 2 词尾变化表 res, rei f thing dies, diei m day r-es di-es r-em di-em r-ei di-ei r-ei di-ei r-e di-e r-es di-es r-es di-es r-erum di-erum r-ebus di-ebus r-ebus di-ebus 注意:合成词 respublica, -ae[ f] republic 要“分部”变格,即:前半部按 res 变格, 后半部 按 publica 变格 sg. pl. respublica respublicae rempulicam respublicas reipublicae rerumpublicarum reipublicae rebuspublicis republica rebuspublicis 至此,拉丁语中五种变格名词全部介绍完毕,兹总结它们的词尾变化如下,便于记忆
CAPITVLVM QVINTVM CAP.V 五种变格词尾汇总 sg. 1[田 2[m]2[n 3m/3n] 4[m4[n 5[ nom./voc. a us/-er um us u es acc. am um um em um em gen. ae i i is is US US ei dat. ae 0 0 i 0 u ei abl a 0 0 e eli u u ei pl. nom./voc ae a es a/ia us ua es acc. as oS a es alia us ua 的 gen. arum orum orum unium um/ium uua uum erum dat. iS iS iS ibus ibus ibus ibus ebus abl 的 IS 公 ibus ibus ibus ibus ebus 注意:红色为第3变格法中复数属格-ium 建议记住教材列出的“名词代表”: 1-ae silva,silvae[f] 2-i mulus,muli;magister,magistri;puer,pueri;[m] vinum,vini[n] 3-i pater,patris[m] virgo,virgis[f] carmen,carminis;tempus,temporis[n] 4-u5 arcus,arcus;[m] manus,manus;[f] cornu,cornus n 5-ei res,rei[f] 二混合变位法动词 1混合变位法动词 不定式词尾为-ere,形式上是第3变位法动词,但却按照第4变位法变位。如:cap-io cape-re to take,to capture) 同类动词有: facio,facere,feci,factum to make: fugio,fugere,fugi,fugiturum to flee 此类动词亦称“第3变位法的-0动词”,或称“混合变位法动词”。 2混合变位法动词的现在时、将来时、未完成时 现在时 将来时 未完成时 2
CAPITVLVM QVINTVM CAP.V 2 五种变格词尾汇总 sg. 1[f] 2[m] 2[n] 3[m/f] 3[n] 4[m] 4[n] 5[f] nom./voc. a us/-er um -- -- us u es acc. am um um em -- um u em gen. ae i i is is us us ei dat. ae o o i i ui u ei abl. a o o e e/i u u ei pl. nom./voc. ae i a es a/ia us ua es acc. as os a es a/ia us ua es gen. arum orum orum um/ium um/ium uua uum erum dat. is is is ibus ibus ibus ibus ebus abl. is is is ibus ibus ibus ibus ebus 注意:红色为第 3 变格法中复数属格-ium 建议记住教材列出的“名词代表”: 1-ae silva, silvae[f] 2-i mulus, muli; magister, magistri; puer, pueri; [m] vinum, vini[n] 3-is pater, patris[m] virgo, virgis[f] carmen, carminis; tempus, temporis[n] 4-us arcus, arcus; [m] manus, manus; [f] cornu, cornus[n] 5-ei res, rei [ f] 二 混合变位法动词 1 混合变位法动词 不定式词尾为-ere,形式上是第 3 变位法动词,但却按照第 4 变位法变位。如:cap-io cape-re ( to take, to capture) 同类动词有: facio, facere, feci, factum to make ; fugio, fugere, fugi, fugiturum to flee 此类动词亦称“第 3 变位法的-io 动词”, 或称“混合变位法动词”。 2 混合变位法动词的现在时、将来时、未完成时 现在时 将来时 未完成时
CAPITVLVM QVINTVM CAP.V capi-o capl-am capi-ebam sg. capi-s capi-es capi-ebas capi-t capi-et capi-ebat capl-mus capi-emus capi-ebamus capi-tis capi-etis capi-ebatis capi-unt capi-ent capi-ebant 命令式:单数cape,复数:capite. 至此,介绍了五种动词现在时、将来时和未完成时的变位方法。现在时、将来时和未 完成时都是在“现在时词干”(现在时不定式去掉词尾-)的基础上构成,而且都是从现在 的角度来看时间,故称其为“现在时系统”。 建议,记住教材列出的五种“动词代表” ama-re,mone-re,mitt-ere,audi-re,cape-re lauda-re,mone-re,age-re,audi-re,cape-re (Wheelock Latin) 对于每一种动词,应该从两种“维度”记忆: 人称维度:单数三种人称词尾(-o/m-s-t)、复数三种人称词尾(-mus-tis-nt) 时间维度:现在时(即单、复人称词尾)、将来时(-b-;但是第3、4以及-0变位动词消 失)、未完成时(-ba-) 学会使用动词变位矩阵! 0 bam bo ebam am bas bis ebas es (lauda-re mone-re ag-ere audi-re cap-ere t bat bit ebat lauda- mone- ag-/agi-audi- capi-/cap- bamus bimus mus ebamus emus tis batis bitis tis ebatis etis nt bant bunt 1,23/4 ebant ent 三形容词(1) 1形容词变化的基本概念 (1)形容词也像名词一样有性、数、格的变化,按其词尾变化分为两类(第1类:第1、 2变格法形容词:第2类:第3变格法形容词) (2)形容词与所修饰的名词在性、数、格上一致 (3)形容词有比较级、最高级 2形容词与所修饰的名词在性、数、格上的一致 例如:sanctus episcopus(the saintly bishop), ancilla fessa the tired maid), multae feminae (many women) vinum bonum the good wine)
CAPITVLVM QVINTVM CAP.V 3 capi-o capi-am capi-ebam sg. capi-s capi-es capi-ebas capi-t capi-et capi-ebat capi-mus capi-emus capi-ebamus pl. capi-tis capi-etis capi-ebatis capi-unt capi-ent capi-ebant 命令式:单数 cape,复数:capite. 至此,介绍了五种动词现在时、将来时和未完成时的变位方法。现在时、将来时和未 完成时都是在“现在时词干”(现在时不定式去掉词尾-re)的基础上构成,而且都是从现在 的角度来看时间,故称其为“现在时系统”。 建议,记住教材列出的五种“动词代表” ama-re, mone-re, mitt-ere, audi-re, cape-re 或:lauda-re, mone-re, age-re, audi-re, cape-re (Wheelock Latin) 对于每一种动词,应该从两种“维度”记忆: 人称维度:单数三种人称词尾(-o/m –s –t )、复数三种人称词尾( -mus –tis –nt) 时间维度:现在时(即单、复人称词尾)、将来时(-bi- ;但是第 3、4 以及-io 变位动词消 失)、未完成时(-ba-) 学会使用动词变位矩阵! 1,2 3/4 | | lauda- mone- ag- audi- cap- | lauda- mone- ag-/agi- audi- capi-/cap- | | | o bam bo o ebam am s bas bis s ebas es re re ere re ere t bat bit t ebat et mus bamus bimus mus ebamus emus tis batis bitis tis ebatis etis nt bant bunt unt ebant en t 三 形容词(1) 1 形容词变化的基本概念 (1) 形容词也像名词一样有性、数、格的变化,按其词尾变化分为两类(第 1 类:第 1、 2 变格法形容词;第 2 类:第 3 变格法形容词) (2) 形容词与所修饰的名词在性、数、格上一致 (3) 形容词有比较级、最高级 2 形容词与所修饰的名词在性、数、格上的一致 例如: sanctus episcopus(the saintly bishop), ancilla fessa ( the tired maid) , multae feminae (many women) vinum bonum ( the good wine)
CAPITVLVM QVINTVM CAP.V liber magnus the large book) 但是,这种“一致”并不意味者它们必须有相同的形式的格尾。比如liber magnus;liber 是阳性名词,故用magnus。 再如:agricola(famer)是阳性名词,但由于词尾是-a,其格尾要按阴性名词-a的格尾 变化,但是,修饰它的形容词词,却必须按照阳性格尾变化。 好农夫good famer的各种配合变格 nom. acc. gen. dat. abl sg.agricola bonus agricolam bonum agricolae boni agricolae bono agricola bono pl.agricolae boni agricolas bonos agricolaorum bonorum agricolis bonis agricolis bonis 3第1类形容词 第1类形容词按其单数三性(阳、阴、中)格尾而论,可以分成两类 (1)-us,-a,-um型 例:bonus,.bona,bonum(good 简记:bon-us,-a,-um 词千:bon- novus,nova,novum (new) nuv-us,-a,-um nov- sanus,sana,sanum (healthy/sound) san-us,-a,-um san- (2)-er,-a,-um型 例:miser,misera,miserum(wretched miser,-a,-um 词千:miser-. liber,libera,liberum (free) liber,-a,-um liber- ruber,rubra,rubrum (red) ruber,-a,-um rubr- pulcher,pulchra,pulchrum (beautiful)pulcher,-a,-um pulchr- 注意:liber一词多义:liber,.libri2N[m]book,.liber,-a-um adj..free;independent;liber,. liberi 2N [m]children (pl.) 4第1类形容词的变格 先找词干(去掉阴性单数属格词尾-,),再加词尾 (1)-us,-a,-um型按照相应的名词格尾-us,-a,um变化,即 sg. Pl m. -Us -um -1 -0-0 -i -0s -orum -is -is -a -am -ae -ae -a -ae -as -arum -iS -iS n. -um -um -i -0-0 -a -orum -is -is (2)-er,-a,um型稍有不同,有些保留-e,如liber;有些省略-e,如ruber:: uber,阳性单数主格不变,其余在词干rubr-之后,加上相应的格尾。 liber,.阳性单数主格不变,其余在词干liber--之后,加上相应的格尾。 5形容词作名词用 在拉丁语中,当形容词形容“男人”、“女人”、或“事物”的时候,作人、物的名词有时 可以省掉,形容词即作名词使用:阳性形容词用作男人(或泛指一般的人),阴性形容词用 作女人,中性形容词用以指事物或抽象的性质。 例如: 形容词 名词 bon-us,a,um boni,善良的人们:bona,财产,货物 sapi-ens,entis sapiens智者,聪明的人 omn-is,e omnes众人,人人:一切
CAPITVLVM QVINTVM CAP.V 4 liber magnus ( the large book) 但是,这种“一致”并不意味者它们必须有相同的形式的格尾。比如 liber magnus ; liber 是阳性名词,故用 magnus。 再如:agricola(famer )是阳性名词,但由于词尾是-a,其格尾要按阴性名词-a 的格尾 变化,但是,修饰它的形容词词,却必须按照阳性格尾变化。 好农夫 good famer 的各种配合变格 nom. acc. gen. dat. abl. sg. agricola bonus agricolam bonum agricolae boni agricolae bono agricola bono pl. agricolae boni agricolas bonos agricolaorum bonorum agricolis bonis agricolis bonis 3 第 1 类形容词 第 1 类形容词按其单数三性(阳、阴、中)格尾而论,可以分成两类 (1) –us, –a, –um 型 例: bonus, bona, bonum (good) 简记:bon-us,-a,-um 词干:bonnovus, nova, novum(new) nuv-us,-a,-um novsanus, sana, sanum(healthy/sound) san-us,-a,-um san- (2) –er, -a,-um 型 例: miser, misera, miserum(wretched) miser,-a, -um 词干:miserliber, libera, liberum (free) liber,-a,-um liber- ruber, rubra, rubrum (red) ruber,-a,-um rubrpulcher, pulchra, pulchrum(beautiful)pulcher,-a,-um pulchr- 注意:liber 一词多义:liber, libri 2N[m] book; liber, -a –um adj. free; independent ; liber, liberi 2N [m]children (pl.) 4 第 1 类形容词的变格 先找词干(去掉阴性单数属格词尾-a,),再加词尾 (1) –us,-a, -um 型按照相应的名词格尾-us,-a,um 变化,即 sg. pl. m. -us -um -i -o -o -i -os -orum -is -is f. -a -am -ae -ae -a -ae -as -arum -is -is n. -um -um -i -o -o -a -a -orum -is -is (2) –er, -a, -um 型稍有不同,有些保留-e,如 liber;有些省略-e,如 ruber; ruber,阳性单数主格不变,其余在词干 rubr-之后,加上相应的格尾。 liber, 阳性单数主格不变,其余在词干 liber-之后, 加上相应的格尾。 5 形容词作名词用 在拉丁语中,当形容词形容“男人”、“女人”、或“事物”的时候,作人、物的名词有时 可以省掉,形容词即作名词使用:阳性形容词用作男人(或泛指一般的人),阴性形容词用 作女人,中性形容词用以指事物或抽象的性质。 例如: 形容词 名词 bon-us, a, um boni,善良的人们;bona,财产,货物 sapi-ens, entis sapiens 智者,聪明的人 omn-is,e omnes 众人,人人;一切
CAPITVLVM QVINTVM CAP.V Roman-us,a,um Romani罗马人 Graec-us,a um Graeci希腊人 Sanct-us,a,um Sancti圣人 paup-er,eris paupres穷人 注意:(1)形容词当名词使用时,多以复数形式出现; (2)作名词用的形容词,在使用中仍按它所属的形容词的性、数一样变格 (3)第2类形容词(见第六讲);形容词的比较级、最高级(见第八讲) Part2课文Paulus et Lucia(V) Lucia 'Quis es?Ubi habitas?'rogat Paulus. 'In castello,'inquit femina. "Tu-ne es Egberta,castelli domina?' 'Non Egberta,sed Egbertae fillia,Lucia sum.Et tu,quis es?' Sum Paulus,et in monasterio habito. “Es presbyter?:' 'Non presbyter,sed discipulus sum.' Episcopi-ne discipulus es?' 'Non episcopi sed Stephani.' Quis est Stephanus?In monasterio habitat?' 'Stephanus est monachus et scholae magister.' Me miseram!Ubi est ille caballus? Lente!Fortasse est in agris cum monasterii equis.Age,mecum ad monasterium veni.In mulum ascendas.' Quetion and answer Num femina in castello habitat Nomenne feminae est Quae est femina Ubi habitat Quis est Stephenus Ubi habitat Vocabula nova age come on!agere imper. dominate,dominator:domineer over:对..飞扬跋 ascendas虚拟式you may climb 扈,盛气凌人 ascendo-ere-endi-ensum 3 climb:Eng.ascentE episcopus--i bishop;Eng.episcopate主教衔,主 升,登高,提高:ascendant;:ascendance(y优势)片 教团:episcopacy主教制度:the Episcopal Church ascend 圣公会 caballus-i horse;.Eng.cab(出租马车)cabman出 fillia-ae daughter 租马车(汽车)驾驶人:caballero西班牙骑士 fortasse perhaps castellum-i castle ille that domina-ae lady,mistress;Eng.domain领土,领 mecum=cum+me with me 地,领域:dominance优势,支配,显性:dominant, presbyter priest;Eng.presbyter(基督教长老会)
CAPITVLVM QVINTVM CAP.V 5 Roman-us, a, um Romani 罗马人 Graec-us, a um Graeci 希腊人 Sanct-us, a, um Sancti 圣人 paup-er, eris paupres 穷人 注意:(1)形容词当名词使用时,多以复数形式出现; (2) 作名词用的形容词,在使用中仍按它所属的形容词的性、数一样变格 (3) 第 2 类形容词(见第六讲); 形容词的比较级、最高级(见第八讲) Part 2 课文 Paulus et Lucia (V) Lucia ‘Quis es? Ubi habitas?’ rogat Paulus. ‘In castello,’ inquit femina. ‘Tu-ne es Egberta, castelli domina?’ ‘Non Egberta, sed Egbertae fillia, Lucia sum. Et tu, quis es?’ ‘Sum Paulus, et in monasterio habito.’ ‘Es presbyter?’ ‘Non presbyter, sed discipulus sum.’ ‘Episcopi-ne discipulus es?’ ‘Non episcopi sed Stephani.’ ‘Quis est Stephanus? In monasterio habitat?’ ‘Stephanus est monachus et scholae magister.’ ‘Me miseram! Ubi est ille caballus?’ ‘Lente! Fortasse est in agris cum monasterii equis. Age, mecum ad monasterium veni. In mulum ascendas.’ Quetion and answer Num femina in castello habitat ? Nomenne feminae est ? Quae est femina ? Ubi habitat ? Quis est Stephenus ? Ubi habitat ? Vocabula nova age come on! agere imper. ascendas 虚拟式 you may climb ascendo-ere-endi-ensum 3 climb; Eng. ascent 上 升,登高,提高;ascendant; ascendance(y 优势); ascend caballus–i horse; Eng. cab (出租马车) cabman 出 租马车(汽车)驾驶人; caballero 西班牙骑士 castellum-i castle domina-ae lady, mistress; Eng. domain 领土,领 地,领域;dominance 优势,支配,显性;dominant, dominate, dominator; domineer over: 对…飞扬跋 扈,盛气凌人 episcopus-i bishop; Eng. episcopate 主教衔,主 教团;episcopacy 主教制度;the Episcopal Church 圣公会 fillia-ae daughter fortasse perhaps ille that mecum= cum+me with me presbyter priest; Eng. presbyter (基督教长老会)